Jak tworzyć dostępne cyfrowo treści w social mediach?
Bo dobre treści są dla wszystkich
Czy zdarzyło Ci się scrollować Facebooka lub inne social media i trafić na post, którego nie możesz w pełni zrozumieć — bo film nie ma napisów, a grafika to tylko tekst wrzucony w obrazek? Dla wielu osób z niepełnosprawnościami to codzienność.
Dostępność cyfrowa nie jest fanaberią ani dodatkowym punktem do odhaczenia. To sposób, by każdy mógł uczestniczyć w życiu online – niezależnie od tego, czy widzi, słyszy, czy korzysta z czytnika ekranu.
Zobacz, jak sprawić, żeby Twoje posty były naprawdę dostępne dla wszystkich.
1. Dodawaj opisy alternatywne do zdjęć
Zdjęcie bez opisu alternatywnego to dla osoby niewidomej po prostu puste pole. Dlatego zawsze, gdy wrzucasz grafikę lub zdjęcie, dodaj krótki opis tego, co się na nim znajduje.
Jak to zrobić?
Po wgraniu zdjęcia kliknij „Edytuj”, potem wybierz „Tekst alternatywny” i wpisz opis. Nie zostawiaj tego automatowi opisy są często bardzo ogólne („zdjęcie zawiera: ludzie, niebo, budynek”).
Przykład:
Zamiast: „zdjęcie”
Napisz: „Trzy osoby siedzą przy drewnianym stole. Na stole znajdują się dokumenty. W tle widać pomieszczenie biurowe”.
2. Dodawaj napisy do filmów
Nie każdy użytkownik słyszy – ale też nie każdy ma włączony dźwięk (np. podczas jazdy autobusem).
Napisy sprawiają, że Twój film jest czytelny, zrozumiały i dostępny dla większej liczby osób.
Jak to zrobić?
• Przygotuj plik z napisami w formacie .srt i dodaj go podczas publikacji filmu.
• Jeśli film jest krótki – dodaj napisy bezpośrednio w edytorze wideo lub za pomocą aplikacji (np. CapCut, Descript). Pamiętaj by dodawać też informacje o dźwiękach otoczenia np. śmiech, płacz, muzyka w tle.
3. Pisz prosto i przejrzyście
Dostępność to nie tylko technologia – to też język. Staraj się pisać krótkie zdania, unikać skrótów i branżowego żargonu. Twoi odbiorcy to nie tylko eksperci – to również osoby, które korzystają z tłumaczy tekstu na mowę lub mają trudności poznawcze.
Kilka zasad prostego języka:
• Używaj codziennych słów.
• Długie posty dziel na akapity.
• Unikaj pisania CAŁYMI WIELKIMI LITERAMI – to trudniejsze do czytania.
4. Zadbaj o kontrast i czytelność grafik
Jeśli publikujesz treści graficzne, pamiętaj o kontraście.
Ciemnoszary tekst na granatowym tle może wyglądać stylowo, ale bywa nieczytelny – zwłaszcza dla osób słabowidzących lub w trybie ciemnym.
– Używaj kontrastowych kolorów.
- Nie umieszczaj całego tekstu w grafice – ważne informacje napisz też w poście.
- Upewnij się, że czcionka jest wystarczająco duża.
5. Opisuj linki
Unikaj linków typu „kliknij tutaj”. Zamiast tego napisz jasno, co użytkownik znajdzie po kliknięciu.
„Zobacz raport o dostępności 2025” brzmi o wiele lepiej i jest bardziej przyjazne dla czytników ekranu.
6. Testuj swoje posty
Zanim klikniesz „Opublikuj”, zrób mały test:
• Czy post wygląda dobrze na telefonie?
• Czy grafika ma opis?
• Czy film ma napisy?
• Czy kontrast jest wystarczający? (Do badania kontrastu możesz użyć narzędzia „who can use”).
A jeśli możesz – poproś o opinię osobę korzystającą z czytnika ekranu. To bezcenny feedback.
7. Myśl o dostępności na każdym etapie
Dostępność to nie jednorazowa akcja, tylko sposób myślenia o komunikacji. Kiedy planujesz post, kampanię czy grafikę – od razu uwzględnij potrzeby różnych odbiorców. Z czasem stanie się to po prostu naturalną częścią Twojej pracy.
Tworząc dostępne treści na Facebooku, zyskujesz nie tylko nowych odbiorców, ale też budujesz wizerunek marki otwartej i odpowiedzialnej.
- Dodawaj opisy alternatywne
- Uzupełniaj napisy w filmach
- Pisz prosto i czytelnie
- Dbaj o kontrast
- Testuj przed publikacją
Dostępność to empatia w praktyce. A empatia zawsze się klika
Autor: Piotr Bartkowski
Od najmłodszych lat interesuje się nowymi technologiami. Inspirują go ludzie i nieszablonowe rozwiązania. Każdego dnia rozwija swoje umiejętności, wierząc, że uczenie się jest jedną z kluczowych kompetencji przyszłości.
Od 2020 roku zajmuje się testowaniem i wdrażaniem dostępności cyfrowej w organizacjach pozarządowych. Sprawował merytoryczny nadzór nad dostępnością cyfrową podczas budowy serwisu tumozesz.pl, stworzonego z inicjatywy Fundacji Kultury bez Barier. Zna ustawę z 4 kwietnia 2019 roku o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, Europejski Akt o Dostępności oraz standard WCAG 2.1. Potrafi kodować strony internetowe w językach HTML i CSS, rozumie też znaczenie i zasady stosowania atrybutów ARIA.
Współpracuje z instytucjami kultury i nauki, m.in. z Teatrem Baj oraz Uniwersytetem Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, gdzie prowadzi szkolenia z zakresu dostępności cyfrowej, a także testuje strony internetowe i aplikacje mobilne. W maju i czerwcu 2023 roku prowadził szkolenia w ramach projektu „Przyjazny Urząd”, realizowanego na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów (KPRM). Obecnie pracuje w Centralnym Ośrodku Informatyki, gdzie wykonuje eksperckie audyty dostępności cyfrowej serwisów internetowych, aplikacji mobilnej mObywatel oraz dokumentów, a także konsultuje makiety UX/UI.
Artykuł napisany w ramach projektu Razem dla dostępności Ursusa.
