Współczesna biblioteka jest czymś więcej niż zbiorem książek. To miejsce dla każdego – centrum informacji, a nawet integracji społecznej. Oferuje przestrzeń idealną na spotkania, warsztaty czy pracę zdalną. Na przestrzeni lat instytucja ta przeszła prawdziwą transformację. Historycznie była luksusem, dostępnym jedynie dla nielicznych.
W XXI wieku książka nadal pozostaje w centrum uwagi, jednak biblioteki wzbogacono o nowoczesne technologie oraz różnorodne usługi. Warto podkreślić, że biblioteki dążą do tworzenia otwartego środowiska, w którym każdy czuje się mile widziany i szanowany – niezależnie od statusu ekonomicznego, wykształcenia, wieku czy płci.
Jako instytucja publiczna biblioteka jest neutralna politycznie i światopoglądowo. Dba o potrzeby różnych grup użytkowników:
- uczniom zapewnia cichą przestrzeń do nauki,
- osobom pracującym zdalnie oferuje alternatywę dla kawiarni – biurka, gniazdka elektryczne i stabilne Wi-Fi,
- seniorom pomaga odnaleźć się w świecie nowych technologii, organizując warsztaty komputerowe oraz wykłady o tematyce zdrowotnej i kulturalnej,
- najmłodszym proponuje kąciki zabaw, gry edukacyjne i warsztaty.
Dostępność – klucz do inkluzywności
Ważnym elementem inkluzywności biblioteki jest jej dostępność dla osób z niepełnosprawnościami. Jak o to zadbać? Przyjrzyjmy się dobrym praktykom, które wdrożyła Biblioteka Publiczna Skorosze w dzielnicy Ursus w Warszawie.
W strefie wejścia znajduje się podjazd dla osób na wózkach lub z dziećmi w wózkach, a przestrzeń komunikacyjna jest wolna od barier poziomych i pionowych. Nad drzwiami zamontowano system nawigacyjno-informacyjny TOTUPOINT, który dźwiękowo naprowadza osoby niewidome i słabowidzące.
Zbiory dostępne są w różnych formatach dzięki specjalistycznemu sprzętowi przeznaczonemu dla osób z dysfunkcją wzroku, takiemu jak czytaki – odtwarzacze książek mówionych. W ofercie znajdują się również:
- książki z serii „Duże Litery”,
- książki w formacie DAISY (Digital Accessible Information System) – cyfrowe książki mówione umożliwiające wygodną nawigację (spis treści, zakładki), co imituje możliwość przeglądania drukowanej książki,
- publikacje z serii „Książka dla każdego” w postaci dostępnych plików PDF,
- czytniki do e-booków.
Ciekawą formą wsparcia czytelników jest usługa „Książka na telefon”, polegająca na dostarczaniu zamówionych zbiorów do domu osobom, które z różnych powodów nie mogą przyjść po nie samodzielnie.
Kompetentny i empatyczny personel
Kluczowym elementem dostępności w bibliotece nie jest jedynie sprzęt, lecz przede wszystkim personel – empatyczny, otwarty i potrafiący dostosować się do indywidualnych potrzeb czytelnika, dając mu poczucie bezpieczeństwa i komfortu.
W Bibliotece Skorosze regularnie odbywają się szkolenia pracowników z zakresu obsługi specjalistycznego sprzętu oraz savoir-vivre’u wobec osób z niepełnosprawnościami.
Nowoczesna biblioteka to miejsce, w którym każdy – niezależnie od wieku, statusu czy możliwości – otrzymuje dostęp do wiedzy, kultury i technologii. Biblioteka stanowi fundament społeczeństwa obywatelskiego, gwarantując równy dostęp do rozwoju i informacji. Aktywnie tworzy zintegrowaną, lokalną społeczność, w której każdy ma swoje miejsce.
Autorka Paulina Piotrowicz – psycholożka i ekspertka w dziedzinie dostępności. Jako osoba niewidoma, łączy wiedzę teoretyczną z własnym doświadczeniem, prowadząc szkolenia i warsztaty dla firm oraz instytucji takich jak szkoły, przedszkola czy biblioteki. Jej celem jest promowanie uniwersalnego projektowania oraz zwiększanie świadomości na temat potrzeb osób z niepełnosprawnościami w przestrzeni. Angażując się w działalność edukacyjną chce zmieniać model współpracy międzyludzkiej. Dąży do włączającego podejścia w różnych sferach życia.
Artykuł napisany w ramach projektu Razem dla dostępności Ursusa.
